Wat is hemolyse van bloed?
Bij bloedtesten is nauwkeurigheid van groot belang voor het verkrijgen van betrouwbare resultaten. Een veelvoorkomend probleem dat de testnauwkeurigheid kan beïnvloeden is hemolyse, het afbreken van rode bloedcellen. Het begrijpen van hemolyse, de oorzaken ervan en hoe je het kunt voorkomen, kan de betrouwbaarheid van je bloedtestresultaten aanzienlijk verbeteren. In deze gids gaan we de componenten van bloed, de invloed van hemolyse op testresultaten, de meest voorkomende oorzaken van hemolyse en, vooral, tips om hemolyse te voorkomen om de integriteit van je Homed-IQ bloedmonster te waarborgen, bespreken.
Inhoudsopgave
- Bloed en zijn componenten
- Wat is gehumaniseerd bloed en hoe beïnvloedt het de testresultaten?
- Oorzaken van hemolyse
- Hoe worden gehemolyseerde bloedmonsters in het laboratorium gedetecteerd (pre-analytisch – buiten het lichaam)?
- Tekenen en symptomen van hemolyse (biologisch/klinisch – in het lichaam)
- Hoe kan ik voorkomen dat mijn bloedmonster hemolyseert (pre-analytisch – buiten het lichaam)?
- Wat gebeurt er als mijn bloedmonster gehemolyseerd is?: Testen met Homed-IQ
- Samenvatting
Bloed en zijn componenten
Hoewel bloed eruitziet als een rode vloeistof voor het blote oog, bestaat het uit vier hoofdbestanddelen, die elk een belangrijke rol spelen bij het behouden van je gezondheid. Bloed bestaat uit:
-
Rode bloedcellen: Vervoeren zuurstof naar de weefsels en verwijderen kooldioxide.
-
Witte bloedcellen: Vormen een belangrijk onderdeel van het immuunsysteem en verdedigen het lichaam tegen infecties.
-
Bloedplaatjes: Helpen bij de bloedstolling en wondgenezing.
-
Plasma: Een gelige vloeistof die voedingsstoffen, hormonen en afvalstoffen door het lichaam transporteert.
Deze componenten werken samen om verschillende fysiologische processen te ondersteunen en het lichaam goed te laten functioneren. Wanneer hemolyse optreedt, barsten de rode bloedcellen en komt hun inhoud (zoals hemoglobine) in het plasma, wat de nauwkeurigheid van testresultaten kan verstoren.
Bron: ASH, 2023.
Wat is gehumaniseerd bloed en hoe beïnvloedt het de testresultaten?
Wanneer rode bloedcellen hemolyseren, barsten ze en komt hun inhoud in het bloedplasma. Deze inhoud omvat hemoglobine en andere stoffen. Wanneer het bloedplasma besmet is met de inhoud van rode bloedcellen, kan de meting van bepaalde biomerkers worden beïnvloed, wat leidt tot onjuiste testresultaten(Wan Azman at el., 2019).
Oorzaken van hemolyse
Lees verder om meer te weten te komen over de meest voorkomende oorzaken van hemolyse:
| Categorie | Oorzaken van hemolyse |
|---|---|
| Pre-analytisch (buiten het lichaam – monster/laboratoriumgerelateerd) | • Verkeerde naalddikte, te sterke zuigkracht of te lang gebruik van een tourniquet tijdens het afnemen van bloed • Moeilijke of traumatische venapunctie • Onjuiste menging van buisjes of onjuist vullen van buisjes • Krachtig schudden, ruw transport of blootstelling aan extreme temperaturen • Vertraagde verwerking of langdurige opslag vóór analyse |
| Biologisch/klinisch (binnen het lichaam – patiëntgerelateerd) | • Erfelijke aandoeningen van de rode bloedcellen: sikkelcelanemie, thalassemie, G6PD-deficiëntie, pyruvaatkinasedeficiëntie, erfelijke sferocytose, erfelijke elliptocytose • Immuungemedieerde oorzaken: auto-immuun hemolytische anemie (koude en warme types), paroxismale koude hemoglobinurie, paroxismale nachtelijke hemoglobinurie; secundair aan lupus, reumatoïde artritis, leukemie, lymfoom • Infecties: malaria, babesiose, de ziekte van Carrion, Rocky Mountain-vlekkenkoorts, Haemophilus influenza, HIV • Door geneesmiddelen veroorzaakte hemolyse: zeldzame reacties op medicijnen zoals penicilline, cefalosporines, rifampicine, kinidine, sulfonamiden en andere. • Zwangerschapsgerelateerde complicaties: HELLP-syndroom, pre-eclampsie, eclampsie • Medische ingrepen: hemodialyse, cardiopulmonale bypass, hartklepvervangingen, intra-aortale ballonpompen, Impella-apparaten, bloedtransfusies • Giftige stoffen en vergiften: arseen, koper, lood, arseen, stibine, slangengif • Andere aandoeningen: hypersplenisme (overactieve milt), ernstige hypertensie die mechanische schade aan rode bloedcellen veroorzaakt |
Bronnen: Cleveland Clinic, 2022; Azman W., 2019
Hoe worden gehemolyseerde bloedmonsters in het laboratorium gedetecteerd (pre-analytisch – buiten het lichaam)?
Gehumaniseerde bloedmonsters worden in het laboratorium gedetecteerd door het monster voor te bereiden en te centrifugeren om de bloedcomponenten te scheiden. Het vloeibare gedeelte, genaamd serum, wordt vervolgens onderzocht op een rode of roze kleur, wat duidt op de aanwezigheid van hemoglobine dat vrijkomt uit gebroken rode bloedcellen. Laboratoriumtechnici vergelijken de kleur van het serum met een hemolyse-indexkaart om te bepalen of het overeenkomt met de kleur van gehumaniseerde monsters. Als het monster gehumaniseerd is, wordt het afgewezen voor analyse.
Bron: CDC, 2024
Tekenen en symptomen van hemolyse (biologisch/klinisch – in het lichaam)
Wanneer hemolyse het gevolg is van biologische/klinische (binnen het lichaam – patiëntgerelateerde) oorzaken, zijn de symptomen afhankelijk van het aantal rode bloedcellen dat wordt vernietigd. Milde hemolyse veroorzaakt mogelijk geen symptomen, maar naarmate de zuurstoftoevoer afneemt, kunnen er tekenen optreden.
Veel voorkomende symptomen:
- Vermoeidheid en duizeligheid
- Bleke huid
- Snelle hartslag (tachycardie)
- Kortademigheid
- Geelzucht (gele verkleuring van de huid/ogen)
- Vergrote milt (splenomegalie)
Bron: Cleveland Clinic, 2022
Hoe kan ik voorkomen dat mijn bloedmonster hemolyseert (pre-analytisch – buiten het lichaam)?
Het beste middel om hemolyse in je bloedmonster te voorkomen, is het nauwkeurig volgen van de testinstructies:
-
Verwarm je handen voor de afname en haal het bloed voorzichtig in het monsterbuisje.
-
Vermijd het “melken” van de vinger om bloed uit te persen, omdat dit hemolyse kan veroorzaken.
-
Gebruik de juiste lancetmaat voor de vingerprikafname om weefselbeschadiging te minimaliseren.
-
Masseer de basis van je vinger om de bloedstroom te stimuleren, in plaats van direct op de vingertop te drukken. Als je moeite hebt om genoeg bloed te verzamelen, gebruik dan een andere lancet en prik een andere vinger.
-
Draai het monsterbuisje voorzichtig om het bloed met het conserveringsmiddel te mengen. Vermijd te hard schudden om hemolyse te voorkomen.
-
Bescherm het monster tegen extreme temperaturen en houd het bij een stabiele temperatuur om hemolyse te voorkomen.
-
Verstuur het monster zo snel mogelijk na de afname om het risico van hemolyse of stolling te minimaliseren.
-
Activeer je test vóór verzending om vertragingen in de verwerking te voorkomen en een tijdige analyse te waarborgen.
Voor gedetailleerdere tips voor een succesvolle bloedafname, bekijk onze pagina met Bloedafnametips. Wil je een voorbeeld zien van hoe je het monster afneemt? Bekijk hier de instructievideo.
Wat gebeurt er als mijn bloedmonster gehemolyseerd is?: Testen met Homed-IQ
Laboratoriumtechnici controleren alle bloedmonsters op hemolyse en zullen vragen om het monster opnieuw te nemen als er tekenen van hemolyse worden vastgesteld. Als je Homed-IQ bloedmonster hemolyse vertoont, krijg je een foutmelding dat het testresultaat onvoldoende was. Je hebt dan de mogelijkheid om gratis een vervangende test aan te vragen.
Samenvatting
Hemolyse, het barsten van rode bloedcellen, kan leiden tot onjuiste testresultaten door het plasma te verontreinigen met stoffen zoals hemoglobine. Deze verontreiniging kan de meting van biomerkers beïnvloeden en tot foutieve resultaten leiden. Hemolyse kan optreden door onjuiste bloedafname, onjuiste handeling tijdens transport of langdurige opslag. Door de juiste afnametechnieken, zorgvuldige handeling van het monster en snelle verzending kun je het risico op hemolyse aanzienlijk verminderen. Als er toch hemolyse optreedt, kun je contact opnemen met Homed-IQ om een vervangende test aan te vragen en krijg je advies over hoe je een succesvolle nieuwe afname kunt doen. Met deze voorzorgsmaatregelen kun je ervoor zorgen dat je bloedtestresultaten precies en betrouwbaar zijn.
