De beste voedingsmiddelen voor je schildklier
De schildklier is een vlindervormig orgaan dat zich in de hals bevindt. Hoewel het klein van formaat is, produceert de schildklier hormonen die als chemische boodschappers fungeren om veel verschillende processen in het lichaam te regelen. Een slecht werkende schildklier kan een negatieve invloed hebben op je gezondheid en leiden tot verschillende klachten in je hele lichaam. In deze blog bespreken we de beste voedingsmiddelen die je kunt eten om de schildklier gezondheid te ondersteunen en welke voedingsmiddelen je beter kunt vermijden.
Inhoudsopgave
- Wat is de functie van de schildklier?
- Wat zijn de functies van schildklierhormonen?
- Wat is hypothyreoïdie en hyperthyreoïdie?
- Voeding die kan bijdragen aan de ondersteuning van een gezonde schildklier
- Te vermijden voeding bij hypothyreoïdie
- Te vermijden voedingsmiddelen bij hyperthyreoïdie
-
Samenvatting
Wat is de functie van de schildklier?
De schildklier produceert hormonen die belangrijk zijn voor verschillende lichaamsfuncties. De belangrijkste hormonen die de schildklier produceert zijn triiodothyronine (T3) en thyroxine (T4).
T4 is een grotendeels inactief hormoon. Nadat het uit de schildklier is vrijgekomen, zetten bepaalde organen in het lichaam het om in T3, zodat het kan inwerken op cellen en lichaamsprocessen (Cleveland Clinic, 2022).
FT3 (vrije triiodothyronine) en FT4 (vrije thyroxine) verwijzen naar de ongebonden, of vrije, vormen van T3 en T4. Ze worden beschouwd als de biologisch actieve vormen van de hormonen die de cellen kunnen binnendringen en een effect op het lichaam kunnen uitoefenen. Vrije hormoonspiegels worden het vaakst gemeten bij bloedtesten om de schildklierfunctie te beoordelen, omdat ze een nauwkeurig beeld geven van de hormonen die beschikbaar zijn voor gebruik door de weefsels van het lichaam.
Wat zijn de functies van schildklierhormonen?
Schildklierhormonen beïnvloeden veel vitale functies in het lichaam, waaronder:
-
Het reguleren van de stofwisseling en het energieverbruik
-
Het regelen van de lichaamstemperatuur, hartslag en spijsvertering
-
Het ondersteunen van de groei bij kinderen en de vruchtbaarheid bij vrouwen
-
Onevenwichtigheden (te hoog of te laag) kunnen bijna elk lichaamssysteem beïnvloeden
Bron: Cleveland Clinic, 2022.
Wat is hypothyreoïdie en hyperthyreoïdie?
| Aandoening | Beschrijving | Veelvoorkomende symptomen |
|---|---|---|
| Hypothyreoïdie (trage schildklier) | De schildklier maakt niet genoeg hormonen aan, waardoor de stofwisseling en lichaamsfuncties vertragen. | - Gewichtstoename - Spierkrampen - Onregelmatige menstruatie - Droge en bleke huid - Gevoeligheid voor kou - Haaruitval - Chronische verstopping - Verminderd libido |
| Hyperthyreoïdie (snelle schildklier) | De schildklier maakt te veel hormonen aan, waardoor de stofwisseling en lichaamsfuncties versnellen. | - Gewichtsverlies - Gevoeligheid voor warmte - Snelle hartslag - Angst of prikkelbaarheid - Vermoeidheid - Zweten - Trillende handen - Vergrote schildklier (struma) - Toegenomen stoelgang |
Bron: NIDDK, 2021; Penn Medicine, 2023
Zowel een onder- als een overactieve schildklier kunnen vervelende symptomen veroorzaken en je gezondheid na verloop van tijd negatief beïnvloeden. Als je vermoedt dat je schildklierproblemen hebt, is een bloedonderzoek de meest betrouwbare manier om de niveaus van de schildklierhormonen te controleren. Dat kan bij je huisarts of met een thuistest, zoals de Schildklier thuistest van Homed-IQ. Deze laboratoriumtest controleert het niveau van FT3, FT4 en schildklierstimulerend hormoon met behulp van een thuis afgenomen bloedsample.
Voeding die kan bijdragen aan de ondersteuning van een gezonde schildklier
Voeding alleen geneest geen schildklieraandoening, maar deze voedingsstoffen zijn belangrijk voor een gezonde schildklier:
-
Selenium: Nodig voor de aanmaak van hormonen en de stofwisseling. Paranoten zijn de rijkste bron, maar 1–2 per dag is genoeg; te veel kan schadelijk zijn. Andere bronnen: vis, eieren, zonnebloempitten.
-
Jodium: Essentieel voor de productie van de schildklierhormonen T3 en T4. Te vinden in zeewier, zeevruchten, zuivel en gejodeerd zout. Een tekort kan leiden tot hypothyreoïdie, maar neem geen supplementen zonder voorschrift, want een teveel aan jodium kan schildklierproblemen verergeren.
-
Zink: Ondersteunt de aanmaak en opname van hormonen. Te vinden in vlees, zeevruchten (garnalen, mosselen), noten, zaden en volkoren granen.
-
IJzer: Belangrijk voor de stofwisseling van schildklierhormonen. Een ijzertekort of bloedarmoede kan schildklierproblemen verergeren. Goede bronnen zijn rood vlees, vis, eieren en noten. Let op: neem ijzersupplementen niet tegelijk met schildkliermedicatie, want dit vermindert de opname.
Bronnen: Ventura et al., 2017; Harvard Health, 2023; Cleveland Clinic, 2022; Betsy et al., 2013; Ashraf et al., 2017; Wopereis et al., 2018
Te vermijden voeding bij hypothyreoïdie
Er bestaat geen speciaal dieet dat een trage schildklier kan genezen, maar sommige voedingsmiddelen kunnen de werking van de schildklier of van medicijnen verstoren:
-
Soja: Zit in sojabonen, tofu, sojamelk en tempeh. Soja kan de opname van schildkliermedicatie verminderen. Wacht minstens 4 uur na het innemen van medicatie voordat je soja eet.
-
Kruisbloemige groenten: Broccoli, bloemkool, kool en spruitjes bevatten stoffen (goitrogenen) die de aanmaak van schildklierhormonen kunnen beïnvloeden als je er veel van eet. In normale hoeveelheden zijn ze prima – vooral wanneer ze gekookt zijn.
-
Bewerkte voeding & toegevoegde suikers: Deze schaden de schildklier niet direct, maar kunnen gewichtstoename en vermoeidheid verergeren. Een evenwichtige voeding helpt bij het beheersen van symptomen en ondersteunt je algemene gezondheid.
Bron: Nippoldt, 2021; Felker et al., 2016
Te vermijden voedingsmiddelen bij hyperthyreoïdie
Een snelle schildklier versnelt lichaamsfuncties, en bepaalde voedingsmiddelen kunnen de klachten verergeren:
-
Jodiumrijke voeding: Te veel jodium kan hyperthyreoïdie verergeren en de behandeling verstoren. Beperk voeding zoals zeewier, gejodeerd zout, zeevruchten en sommige zuivelproducten – maar alleen in overleg met je arts.
-
Cafeïne: Koffie, thee, energiedrankjes en chocolade kunnen een snelle hartslag, angst en rusteloosheid veroorzaken of verergeren. Het verminderen van cafeïne kan de klachten verlichten.
Bron: Farebrother et al., 2019; Johnson, 2022
Samenvatting
De schildklier maakt de hormonen T3 en T4 aan, die stofwisseling, energie, temperatuur, hartslag, spijsvertering, groei en vruchtbaarheid regelen. Onevenwichtigheden kunnen leiden tot hypothyreoïdie (te weinig hormonen, trage lichaamsfuncties) of hyperthyreoïdie (te veel hormonen, versnelde lichaamsfuncties), beide met duidelijke symptomen die je gezondheid beïnvloeden. Bloedtesten die FT3, FT4 en TSH meten, geven de meest betrouwbare resultaten. Hoewel voeding geen schildklieraandoeningen kan genezen, ondersteunen voedingsstoffen zoals selenium, jodium, zink en ijzer de schildklierfunctie. Bepaalde voedingsmiddelen – zoals te veel soja, rauwe kruisbloemige groenten, jodiumrijke voeding en cafeïne – kunnen de klachten, afhankelijk van de aandoening, verergeren.
